قبل از سال ۱۹۹۰، زمانی که عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود با جمهوری خلق چین را عادی کرد، بیشتر همکاریهای فنی بین المللی آن در شرق آسیا با مؤسسات تحقیقاتی مستقر در تایوان بود. اگرچه توافقنامهای در سال ۱۹۹۶ بین KACST و کمیسیون علمی و فناوری دولتی چین (که در سال ۱۹۹۸) به وزارت علوم و فناوری تغییر نام داد( امضا شد، اما تنها در اواسط دهه ۲۰۰۰، با حرکتی که با “سیاست شرق” (سیاسۀ الاستشراق) توسط پادشاهی در قبال آسیا ایجاد شد، سرعت مبادلات فنی تند شد. KACST تفاهم نامهای با CAS امضا کرد که منجر به یک سری پروژههای نقشه برداری ژنوم و ایجاد مرکز مشترک تحقیقات ژنومی در ریاض شد. KACST همچنین با سایر شرکای دولتی چین در مورد تولید انرژی هستهای (در سال ۲۰۱۳) و اکتشاف فضایی (در سال ۲۰۱۴) قراردادهایی منعقد کرد. به موازات این تحولات، غول انرژی عربستان سعودی آرامکو و غول پتروشیمی SABIC که به دنبال تثبیت جایگاه رو به رشد خود در بازار چین بودند، دفاتر تحقیقات و فناوری خود را نیز به ترتیب در پکن (در سال ۲۰۱۵) و شانگهای (در سال ۲۰۱۳) افتتاح کردند.
سپس همکاری رسمی فنی بین چین و عربستان سعودی در اواسط دهه ۲۰۱۰ به شدت افزایش یافت. این امر به ویژه پس از سفر رئیس جمهور شی جین پینگ به عربستان سعودی و سفر متقابل ولیعهد محمد بن سلمان به چین، هر دو در سال ۲۰۱۶، قابل توجهتر بود. کمیته هماهنگی در سطح عالی که در همان سال برای تقویت روابط دوجانبه ایجاد شد، شامل شش کمیته فرعی بود که یکی از آنها بر تسریع و گسترش تبادلات فناوری دوجانبه متمرکز بود. MCIT به طور همزمان با کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین (مرتبط با شورای دولتی) توافق نامهای را برای تقویت تعامل بیشتر، از طریق هم افزایی بین ابتکار راه ابریشم دیجیتال چین DSRI و چشمانداز پادشاهی ۲۰۳۰، در فناوریهای مرتبط با شهر هوشمند و مدیریت شبکه انرژی هوشمند، زیرساختهای دیجیتالی مانند فیبر نوری و دولت الکترونیکی امضا کرد.
این همکاریهای جدید و چارچوبهای مشارکت نهادی، زمینه را برای شرکتهایی مانند هوآوی که در اواخر دهه ۲۰۱۰ به بازیگر اصلی در استقرار شبکههای G۵ در سراسر بازار عربستان سعودی (از طریق اپراتورهایی از جمله شرکت مخابراتی عربستان سعودی، موبیلی و زین) تبدیل شد، فراهم کرد که نقش بیشتری در ارائه آموزش دیجیتال و اعتباربخشی برای شهروندان سعودی، چه از طریق برنامههای داخلی خودشان و چه در مشارکت با موسسات تازه تاسیس شدهای مانند آکادمی دیجیتال سعودی بر پایه MCIT ایفا کرد.
نقش آژانس سعودی در این مسیر بسیار پررنگ بوده است. همکاریهای فنی بین دو کشور حول محورهای ضروری بومیسازی متمرکز شده است: به اشتراکگذاری فناوری، ایجاد ظرفیتهای صنعتی و تحقیقاتی، و توسعه منابع انسانی. این انگیزه بومیسازی که توسط چشمانداز ۲۰۳۰ هدایت میشود، به نوبه خود از انرژی جدید برای ایجاد مشارکت با چین برخوردار است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۶، KACST تفاهم نامهای با دفتر ناوبری ماهوارهای چین در رابطه با همکاری در ساخت ماهواره، استفاده از سیستم ناوبری ماهوارهای BeiDou، و “ایجاد ایستگاه فضایی دائمی” برای عربستان سعودی منعقد کرد.
بر اساس این قرارداد، KACST قادر به تولید و آزمایش قطعات مختلف برای ساخت ماهواره با همتایان چینی مربوطه بود، از جمله یک دوربین اپتیکال آزمایشی که در ماموریت ماه چانگای مورد استفاده قرار گرفت. TAQNIA از طریق زیرمجموعههای مختلف خود، شرکتهای چینی را برای “حمایت از صنعت استراتژیک فضایی و مکانی در عربستان سعودی” جذب میکند.
فراتر از فناوریهای مرتبط با فضا، KACST همچنین به دنبال مشارکت با شرکتهای دولتی چینی برای دستیابی به مدلهای پیچیدهتر هواپیمای بدون سرنشین (UAV) فراتر از ظرفیتهای سری Saqr تولید داخل خود بوده است. با کمک KACST، TAQNIA به سمت راه اندازی تاسیسات ساخت پهپادهای شناسایی 4-CH با شرکت علوم و فناوری هوافضای چین حرکت کرده است. در سالهای اخیر، دیگر بازیگران سعودی، مانند شرکت ارتباطات پیشرفته و سیستمهای الکترونیکی مرتبط با PIF، برای تولید پهپاد با همتایان چینی وارد سرمایهگذاری مشترک شدهاند. طبق توافقات، بسیاری از این پهپادها تولید خود را در عربستان سعودی انجام خواهند داد.
TAQNIA از طریق زیرمجموعه های مختلف خود، شرکتهای چینی را برای “حمایت از صنعت استراتژیک فضایی و مکانی در عربستان سعودی” جذب میکند.
تفکیک همکاری های بین المللی عربستان
به طور خلاصه، حضـور رو به گسترش جمهوری خلق چین در چشمانداز علمی-فنی عربستان سعودی دارای یک مولفه بومیسازی قوی بوده است که خود بازیگران سعودی آن را هدایت و شـکل دادهاند. با این حــال، ســه ویژگی یا مورد وجـود دارد که باید در نظــر گرفت که چگونه بومـیســازی گســترش مییابد و در نتیجــه کدام نوع هـمکاری در اولویت قرار میگیرد: منابع انسانی، سرمایه و نقش دولت.
