بر اساس بیانیهای که به تازگی از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد در ارتباط با اعطای جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۴ منتشر شد، برندگان این دوره دارون عجم اوغلو، سایمون جانسون و جیمز رابینسون به تحلیل عمیق نقش نهادهای اجتماعی در فرآیند شکوفایی اقتصادی کشورها پرداختهاند. این پژوهشگران نشان دادند که جوامعی که حاکمیت مشروع ضعیفی دارند و همچنین نهادهایی که به استثمار مردم میپردازند قادر به تحقق رشد پایدار و تحول مثبت نیستند. تحقیقات آنها به ما کمک میکند تا درک بهتری از علل این پدیدههای اقتصادی و اجتماعی پیدا کنیم. جایزه نوبل اقتصاد که از سال ۱۹۶۹ تأسیس شده است. به منظور گرامیداشت یاد آلفرد نوبل و تحت عنوان جایزه Sveriges Riksbank در علوم اقتصادی نامگذاری گردیده است.
دارون عجم اوغلو، اقتصاددان برجسته و نظریهپرداز تأثیرگذار در شهر استانبول ترکیه به دنیا آمد. او تحصیلات اولیه خود را در دانشگاه یورک به پایان رساند و سپس به دانشکده اقتصاد لندن رفت تا مدرک کارشناسی ارشد و دکتری خود را در زمینه اقتصاد کسب کند. در سال ۱۹۹۳، عجم اوغلو به ایالات متحده مهاجرت کرد و بهعنوان استاد اقتصاد در دانشگاه MIT مشغول به تدریس و پژوهش شد. او به همراه جیمز رابینسون دو اثر مهم و تأثیرگذار را تألیف کرده است: “چرا ملتها شکست میخورند” و “ریشههای اقتصادی دیکتاتوری و دموکراسی”. در سال ۲۰۲۳، عجم اوغلو به همراه سایمون جانسون کتاب جدیدی با عنوان “قدرت و پیشرفت مبارزه هزارساله ما بر سر فناوری و رفاه” را منتشر کرد.
سایمون جانسون در انگلستان به دنیا آمد. او تحصیلات خود را با اخذ مدرک لیسانس از دانشگاه اکسفورد آغاز نمود و سپس موفق به کسب مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه منچستر گردید. پس از آن بهعنوان یک دانشجوی بینالمللی به ایالات متحده مهاجرت کرد و در دانشگاه MIT مدرک دکترا را در رشته اقتصاد دریافت کرد. جانسون، علاوه بر تألیف کتاب «قدرت و پیشرفت» به همراه دارون عجم اوغلو به عنوان همکار جاناتان گروبر کتاب «پرش به آغاز آمریکا: چگونه پیشرفت علوم میتواند رشد اقتصادی و رؤیای آمریکا را زنده کند» را منتشر کرده است. او همچنین بهعنوان اقتصاددان ارشد در صندوق بینالمللی پول در سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ فعالیت کرده و در این دوره به بررسی چالشهای جهانی و سیاستهای اقتصادی پرداخته است. در سال ۲۰۲۴، جانسون به همراه کاترین ولفرم مقاله ای کاربردی برای مؤسسه بروکینگز منتشر کرد که به موضوع «تقویت اجرای عملیات سقف نفت روسیه» میپردازد.
جیمز رابینسون در انگلستان به دنیا آمد و تحصیلات خود را با کسب مدرک کارشناسی از دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن آغاز کرد. او پس از اخذ مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه وارویک بهعنوان یک دانشجوی بینالمللی به ایالات متحده مهاجرت کرد و در دانشگاه ییل موفق به دریافت مدرک دکترا گردید. در سال ۲۰۱۵، رابینسون به مقام استادی در دانشگاه شیکاگو منصوب شد و از سال ۲۰۱۶ بهعنوان مدیر مؤسسه پیرسون برای مطالعه و حل تعارضات جهانی فعالیت میکند. پیش از این، او در دانشگاههای معتبری همچون هاروارد و کالیفرنیابرکلی تدریس کرده و بهعنوان یک متفکر تأثیرگذار در حوزه علوم اجتماعی و اقتصادی شناخته میشود. رابینسون به همراه دارون اوغلو، کتابی تحت عنوان «دالان باریک: از ظهور تا هبوط آزادی در جوامع» تألیف کرده است و موفق به دریافت جوایز متعدد در عرصههای مختلف شده است.
در مقالهای که در سال ۲۰۰۴ توسط دفتر ملی تحقیقات اقتصادی منتشر شد، عجم اوغلو، جانسون و رابینسون به تحلیل عمیق و نظاممند روابط میان نهادهای اقتصادی و تفاوتهای توسعه اقتصادی در سطح جهانی پرداختند. این پژوهشگران با بهرهگیری از رویکردهای تجربی و نظری استدلال میکنند که نهادهای اقتصادی بهعنوان پیشرانهای اساسی در فرآیند رشد و توسعه عمل میکنند. آنها تأکید دارند که رشد اقتصادی در شرایطی تحقق مییابد که که نهادهای سیاسی قدرت را به کسانی واگذار کنند که منافعشان در حفظ و اجرای حقوق مالکیت است. همچنین باید محدودیتهایی برای قدرت و نفوذ افرادی که در موقعیتهای بالای سیاسی هستند، اعمال شود تا از سوءاستفاده جلوگیری شود.
